Krzaczki

Zanim przyjechałem na Tajwan, pisma z Dalekiego Wschodu mogłem podsumować jednym słowem - "krzaczki". O ile jeszcze dawałem radę odróżnić je na oko od południowoazjatyckich "robaczków" (de facto wiele gatunków robaczków dla różnych języków), to nie wiedziałem wiele więcej. Będąc na Tajwanie nie brałem co prawda lekcji chińskiego, ale to i owo poczytałem, dopytałem, usłyszałem i kwestia krzaczków stała się dużo jaśniejsza i ciekawsza.

Napisy spotykane na Tajwanie (obcojęzyczne przede wszystkim na opakowaniach) występują najczęściej w językach:

• oczywiście - chińskim, w wydaniu tradycyjnym, czyli nieuproszczonym. To pismo jest używane na Tajwanie oraz m.in. w Hong Kongu, Makao i Kantonie, w odróżnieniu od ChRL, która wprowadziła w latach 50. wersję uproszczoną. Celem było łatwiejsze pisanie i zapamiętywanie znaków, a przez to zmniejszenie analfabetyzmu. Pismo chińskie powstawało jako kaligrafowane pędzlem - obecne znaki składają się z prostych, czasem jedynie lekko wygiętych kresek. Jako że kaligrafia była uznawana za sztukę samą w sobie, Chińczycy uważali, że pismo powinno oddawać wyglądem ducha tekstu i osobowość piszącego, ważne były kształty liter i struktura całego tekstu, dobór pędzla, papieru i tuszu.
  
  三民主義，吾黨所宗；
  以建民國，以進大同。
  Pierwsze dwa wersy hymnu Tajwanu w tradycyjnej wersji pisma
  三民主义，吾党所宗;
  以建民国，以进大同。
  To samo w wersji uproszczonej
  
  Znaki potrafią być bardzo proste: 口, 山, 土, ale też bardzo rozbudowane: 囖, 巙, 壪
• japońskim. Sprytni Japończycy poznali wieki temu pismo chińskie i zaczęli używać tych samych symboli do zapisu własnych słów. Trochę znaków dodali od siebie, trochę na własną rękę uprościli, ale ogólnie rzecz biorąc japońskie kanji to chińskie hanzi - pismo Hanów (głównej grupy etnicznej w Chinach). Stanowi ono podstawę języka - rzeczowników, czasowników i nazw własnych. Ale, aby ułatwić sprawę krzaczkowym ignorantom, a zapewne utrudnić tym, którzy naprawdę chcą się nauczyć języka, Japończycy mają jeszcze dwa dodatkowe rodzaje pisma, hiragana (zaokrąglone zawijaski) i katakana (kanciaste zawijaski), w których jeden symbol odpowiada z grubsza sylabie. Hiragana jest używana m. in. do zaznaczenia odmiany czasowników czy zapisu przysłówków, stąd w jednej wypowiedzi znajdziemy wymieszane znaki kanji i kana. A ponieważ oba pisma kana składają się z prostych znaków, wyraźnie różnych od kanji, to na pierwszy rzut oka da się rozpoznać, że napis jest po japońsku.
  
  古池や蛙飛び込む水の音
  Haiku zapisane z użyciem kanji i hiragany
  ふるいけやかわずとびこむみずのおと
  To samo, zapisane w całości hiraganą, której można używać do zapisu znaków kanji
  
  Dla ciekawych, tłumaczenie Czesława Miłosza:
  
  Stara sadzawka,
  Żaba - skok -
  Plusk.
  

  Matsuo Bashō, 1686
  
  
• koreańskim. To zupełnie inna bajka, ale dla porządku warto tu wspomnieć. Koreański hangul jest alfabetem, czyli znaki reprezentują litery. Napisy rozpoznawalne są od razu - małe, łamane pod prostym kątem kreski i często występujące kółka. Żeby było ciekawie, litery nie stoją jedna za drugą, ale są układane w blokach, sylabami.
  Słowo "hangul" 한글 z podziałem na litery:
  
  
  
  
  낮에는 따사로운 인간적인 여자
  커피 한잔의 여유를 아는 품격 있는 여자
  Pierwsze dwa wersy 강남스타일, czyli "Gangnam Style" 

Z taką dawką wiedzy pozostaje już tylko nauczyć się czytać kilka chińskich krzaczków: